​​​​​​​مقدمه:

            انتخاب همسر مناسب برای ازدواج، به منظور رسیدن به زندگی زناشویی سعادتمند فوق العاده مهّم است. اگر بصیرانه و عاقلانه انتخاب کنید، زندگی تان راحت تر و به شدت رضایت بخش تر می شود. اما اگر اشتباه جدی بکنید، ازدواج تان ممکن است به شکست بینجامد و برای شما و فرزندتان، رنج و تألم به همراه بیاورد.

هدف و وظیفه ازدواج:

            ازدواج یک نیاز فطری و حق طبیعی، و هدف رسیدن به آرامش روان، راحت جان آسایش فکر و خیال است، او خدایی که همه شما را یک فرد آفرید و همسرش را نیز از جنس او قرار داد تا در کنارش آرام بگیرد، بنابراین با توجه به همین مطلب اصلی ازدواج رسیدن به آرامش و بهترین زوج و مطلوب ترین همسر کسی می تواند باشد که وجود و حضور او بیش از همه آرامشگر جان باشد.

تفاوت های آسیب رسان:

زوجهایی وجود دارند که به رغم تفاوت ها و اختلافات عمده در زندگی زناشویی ازدواج سعادتمند دارند اما اختلافاتی وجود دارند که گذشتن از آنها بسیار دشوار است. این اختلاف نظرها حتی اگر به طلاق نینجامد حلاوت زندگی زناشویی را از بین می برد این اختلاف ها شامل:

1. میزان هیجان و انرژی؛
2. عادات شخصی؛
3. استفاده از پول؛
4. علایق و مهارت های کلامی.

1ـ میزان هیجان و انرژی: وقتی یکی از طرفین ازدواج هیجان­خواه و پر انرژی و همسر او دارای هیجان کم و کم انرژی باشد که این اختلاف در زمینه های مختلف خود نمایی می کند که شامل برقراری روابط جنسیتی، معاشرت های اجتماعی، فعالیت های تفریحی ......

2ـ تفاوت در عادات شخصی: از جمله عادتهای شخصی، تفاوتی شامل وقت شناسی، نظم و ترتیب، نظافت، وابستگی که می توان شامل یکی از زوجین سیگار بکشد و دیگری نکشد.

3ـ استفاده از پول: بسیاری از ازدواج ها در اثر نداشتن توافق بر سر مسایل مالی از هم می پاشند یکی به فکر ایده است و می خواهد پولش را پس انداز کند و دیگری به خرج کردن پول و لحظه حال علاقمند است.

4ـ علایق و مهارت های کلامی: اگر یکی از طرفین ازدواج زیاد حرف بزند و دیگری کم حرف باشد چه مشکلی پیش می آید، اگر زن یا مرد علاقمند به گفت و گو و دیگری خواهان سکوت باشد.

مهّمترین عوامل توافق در ازدواج:

            اگر شناسنامه خود را ورق بزنید چهار واقعه زندگی در آن آمده است: تولد، ازدواج، طلاق، فوت که فقط در ازدواج و طلاق مختارید که انتخاب کنید و تصمیم بگیرید بنابراین برای ازدواج باید با مطالعه و بر اساس معیارهای حقیقی همسر را انتخاب کرد.

1.  رشد عاطفی و فکری؛
2.  تشابه علایق و طرز تفکر؛
3.  تشابه مذهبی؛
4. تشابه تحصیلی و طبقاتی؛
5. تشابه طرز فکر نسبت به امور جنسی؛
6. تشابه علاقه به زندگی و سرعت عمل در کارها؛
7. رابطه با خانواده زن و شوهر؛
8. معیار اخلاق.

1ـ رشد عاطفی و فکری:

             مهمترین عامل موفقیت در زندگی زناشویی رشد عاطفی و فکری است، که شخصی که رشد عاطفی کرده است، در مورد مسائل اطراف خود به تفکر واقع بینانه ای دارد و خود را در قبال خانواده متعهد و مسئول می داند و امکان تغییر ناگهانی در عقاید و رفتار او کم است. در مورد رشد فکری که شامل هوش می باشد که در یک ازدواج موفق تفاوت نباید زیادی وجود داشته باشد، زیرا در طرز تفکر و تحلیل مسائل افراد تاثیر می گذارد. مثلاً هر دو نابغه، هر دو متوسط، یا هر دو زیر متوسط.

2ـ تشابه طرز تفکر و علایق:

            طرز تفکر موضوع بسیار مهمی است، که در زندگی هر فردی تاثیر دارد مثلاً یکی از زوجین جاه طلب و دیگری زندگی آرام و بی دردسر را دوست دارد در این شرایط مردی که جاه طلب است ساعات طولانی مشغول به کار است و همچنین زنی که جاه طلب باشد شوهر راحت طلب خود را به اصرار به کار بیشتر دارد. علایق هم رابطه نزدیکی با طرز تفکر دارد و شامل رفتن به سینما، تماشای تلویزیون، رفتن به سینما و ... برای سعادت خانواده توافق کلی در قسمت عمده ای از علایق ضرورت دارد.

3ـ تشابه مذهبی:

            شباهت در عقاید مذهبی به قدری در سعادت کانون زناشویی اهمیّت دارد که روانشناسان ازدواج دو نفر از مذاهب متفاوت را با تنش زیاد می دانند. اگر تنها یکی از دو همسر به عقاید مذهبی پایبند باشد، امکان اختلاف نظر زیاد است و اگر مخالف والدین باشد، باعث جدایی از پدر و مادر می شود. دو نفر قبل از ازدواج از مفاهیم کلی در مورد مذهب استفاده می کنند و هر دو توافق می کنند ولی بعد از ازدواج در نمودها و مصادیق دچار اختلاف می شوند. که با تولد فرزندان حادثه می شود مانند نوع پوشش، نوع موسیقی، نوع مسافرت چون هر کدام سبک تربیتی متفاوتی دارند لذا قبل از ازدواج تنها به تفاهیم کلی بحث نشود و به جزئیات توجه کافی داشته باشند و به مثال های علنی آن توجه کند.

4ـ معیار اخلاق:

1ـ عصبانیت: یکی از مسائل چالش برانگیز هر زندگی مشترکی، اخلاق طرفین است و در مراحل آشنایی، حتماً رفتار فرد مقابل را در حین عصبانیت امتحان کنید، هنگام عصبانیت تا چه اندازه بر رفتار خود کنترل دارد. از بیان موضوعی که آنرا ناراحت می کند، هراس نداشته باشید، اکنون از دستش بدهید بهتر است. آیا زود از کوره در می رود؟ آیا بددهنی نمی کند؟ در هنگام عصبانیت، تلاش می کند خود را کنترل کند؟ دست روی شما یا حتی خودش بلند نمی کند؟

2ـ قاطعّیت: آیا شما در مورد همسرتان دوست دارید در کنار قلب مهربانش، چهره قاطع داشته باشد، تا بتوانید گاهی همه چیز را به او واگذار کنید و تنها به او تکیه کنید. جهت آزمایش قاطعیت، گاهی از او بخواهید یک تصمیم آنی بگیرد و مطمئن شوید برای تصمیم گیری به افراد دیگر وابسته نیست .

3ـ قدردانی: قدردانی می تواند به طرق مختلف شامل لبخند، تلاش در جبران و به زبان آوردن تصمیم می باشد. جهت بررسی کاری انجام دهید که به نظرتان طرف مقابل باید قدردانی کند، طرف مقابل باید با ابراز خوشحالی قدر دانی کند.

سه گام برای ازدواج مطمئن:

1ـ مشاور یا معرف آگاه:

            ازدواج مساله بسیار مهمی است که اتکاء به رای خود و مشورت نکردن در آن تبعات جبران ناپذیری برای جوانان ایجاد مینماید.

• ویژگی های معرف یا مشاور:
• ترجیحا متأهل باشد.
• راز دار و امین باشد.
• روحیات فردی و خانوادگی طرفین را بشناسد.
• رک و صریح و در عین حال صادق باشد.
• سنجیده و پخته عمل کند.
• خیر خواه و دلسوز باشد

نکات مهّم

• هدف مشاور دستیابی به اطلاعات مفید و راهنمایی است، اما در نهایت شما باید تصمیم بگیرید نه مشاور و معرف
• در ازدواج های فامیلی از نظر شناخت تا حدودی دو خانواده در سطح اطمینان هستند ولی نکته مورد توجه این است که در روابط خانوادگی دّقت زیادی به عمل آید، موجب اختلافات درون فامیلی نگردد، و همچنین جهت جلوگیری از بیماری های ژنتیکی و وراثتی قبل از ازدواج مشاوره ژنتیک ضرورت دارد.

2ـ خواستگاری: از آنجا که ازدواج نه تنها پیوند دو فرد بلکه وصلت دو خانواده با یکدیگر است لذا طراحی جلسات خواستگاری که خانواده ها با یکدیگر بشر آشنا شوند، ضرورت دارد قبل از برگذاری جلسه خواستگاری، خانواده ها باید از تناسب و نزدیکی ویژگی های پسر و دختر و دو فامیل اطمینان نسبی پیدا کنند این اطمینان از طریق تحقیق اولیه به دست می آید.

مزایای خواستگاری:

• شناخت بدون واسطه و رودر روی پسر و دختر؛
• ایجاد یک فضای متحول برای شناخت طرفین و جلوگیری از روابط احساسی؛
• شناخت وضعیت زندگی و خانوادگی طرفین؛
• حفظ جایگاه و ارزش زن و ابراز نیاز مرد به زن؛
• امکان مشاهده چهره و ظاهر یکدیگر متفاوت از آنچه در بیرون از خانه است.

نکات مهّم:

• قبل از خواستگاری ملاک ها و معیارهای اصلی خود در انتخاب همسر را نوشته و آنها را الویت بندی کنید و بتوانید با طرح پرسش های مناسب آنها را ارزیابی نمایید؛
• هدف جلسات خواستگاری فرصتی برای شناخت یکدیگر، بنابراین از ورود به مباحث احساسی و حاشیه ای با یکدیگر بپرهیزید؛
• نوع سوالاتی که مطرح می کنید معرف شخصیت و ابعاد وجودی شماست بنابراین دقت در سوالات ضمن خوب گوش دادن به پاسخ ها، طرفین را در شناخت بهتر از یکدیگر کمک می کند؛
• برگزار شدن حداقل دو یا سه جلسه چند ساعته خواستگاری که دختر و پسر در آن به صورت دو نفره به طرح سوالات مورد نظر خود بپردازد در صورت عدم ادامه جلسات حضور یک مشاور آگاه که بتواند با سوالاتی شناخت دو نفر را از یکدیگر بیشتر می کند؛
• در جلسه اول سوالات کلی و اساسی و از طرح سوالات جزئی و اسرار زندگی ضرورتی ندارد در جلسه اول و دوم حداقل یک هفته فاصله تا بتوانید به تحقیق و مشاوره بپردازید؛
• جلسات خواستگاری در محل زندگی افراد صورت می گیرد. تا معرف فرهنگ و شرایط خانوادگی آنان باشند. صحبت شناخت متقابل از دقیقتر زندگی و شرایط خانوادگی پسر بازدید خانواده دختر از منزل پسر توقید می شود.

3ـ تحقیق: افراد برای خرید یک وسیله مانند دوربین عکاسی و ... ساعت تحقیق و مشورت می کند. اما بسیار تعجب آور است که برای انتخاب همسری که می خواهیم تمام زندگیمان را با او شریک شویم و ده ها سال با او زندگی کنیم، حاضر نیستیم 50 ساعت تحقیق، مشورت و یا حتی مطالعه، فکر کنیم. به یاد داشته باشید وقتی ازدواج دچار اختلال می شود اولین سوالی که همه می پرسند این است که «مگر تحقیق نکرده بودید»

زمان تحقیق:

           زمان تحقیق از قبل از خواستگاری شروع می شود و در بین جلسات خواستگاری و بعد از آن صحبت اطمینان کامل از تناسب دو فرد و فامیل با یکدیگر ادامه دارد.

 از چه کسانی تحقیق کنیم؟ از هر شخص صادقی که از روایای پنهان و آشکار فرد مورد نظر ما و خانواده او اطلاع دارد واقعیات را کتمان نکند. 1ـ فامیل درجه دوم 2ـ همسایه ها 3ـ دوستان 4ـ همکاران و اساتید

•  در این سوالات، میزان آشنایی افراد مهم است.
•  چه کسی تحقیق کند؟
•  ترجیحاً فرد متأهل.
•  دارای روابط صمیمانه با او بوده و دلسوز و خیر خواه او باشد.
•  تجربه کافی در تحقیق داشته باشد.
•  دختر یا پسری که از طرف او تحقیق می کند، به خوبی بشناسد.​​​​​​​

چه چیزی بپرسیم؟

در فصل آینده کتابچه مطالبی را که باید پرسیده شود بطور مفصل مطرح می  شود.

باورهای نادرست در ازدواج :

الف ـ عشق بر همه مشکلات غلبه خواهد کرد: یعنی باور داشته باشیم که اگر واقعاً عاشق باشیم خوشبخت خواهیم شد و بر تمامی مشکلات غلبه خواهیم کرد.

1ـ باور داریم که اگر عاشق باشیم، دیگر اهمیتی ندارد که:

• او مشروبات الکلی می نوشد؛
• تمام وقت از من انتقاد می کند؛
• شغلی ندارد و در سال اخیر بیکار بوده است؛
• خلق و خوی بدی دارد و یک لحظه منفجر می شود؛
• مشکل می تواند احساسات و عواطف خود را بیان کند؛
• خانواده اش را قبول ندارد؛
• هنوز به معشوق قبلی خود فکر می کند؛
• معتاد است؛
• تفاوت سنی زیاد است؛
• دور از یکدیگر زندگی کنیم.

ب ـ عشق همه نیازهای ما را درک و برآورده می سازد. مثلاً معتقدیم که اگر عشق وجود داشته باشد:

•  او می فهمد که من چه می خواهم.
•  می تواند ذهن مرا بخواند.
•  زمانی که غمگین هستم مرا شاد می کند.
•  زمانی که بیمارم باعث سلامتی من می شود.
•  نیازی به گفتن نیست او خودش می فهمد.
•  در سکوت همه چیز بیان می شود.

همسر مناسب بسیاری از نیازهای ما را برآورده می سازد اما نه همه آنها را بسیاری از نیازهای ما با تلاش فردی خودمان برآورده می شوند آیا این افسانه بیان می شد که عشق همه نیازها را برآورده می کند نیازهایی که لازم است برای برآورده ساختن آنها خود ما به تنهایی تلاش کنیم.

ج) جذابیت جنسی همان عشق است.

بسیاری از افرادی که درگیر روابط جنسی نامشروع می شوند به این افسانه باور دارند:

•  ابتدا جاذبه جنسی زیادی نسبت به یک فرد پیدا می کنید.
•  پس بر اساس آن میل عمل کرده و با او مبادرت به رابطه نامشروع می کند در اینگونه روابط عنصر تفاهم وجود ندارد و به آن اهمیّت چندانی داده نمی شود و طبیعی است که پس از مدتی واقعیت های زندگی مشترک ظاهر می شود و زندگی را با چالش روبه رو می سازد. ازدواج و زندگی مشترک به جزء جذابیت جنسی به تفاهم و تعهد نیاز دارد و تفاهم مطلبی نیست که تنها با جذابیت جنسی بیابد، تفاهم نیاز به شناخت و زمان دارد.

تهیه فهرست تفاهم:

اگر فهرستی درباره مشخصات همسر دلخواه خود بنویسید و در دسترس خود قرار دهید هدفمند خواهید بود و برای یافتن شریک مطلوب و مناسب که با او بتوانید چراغ زندگی خود را روشن کنید و تا ابد غرق شادی و سعادت شوید، افزایش یابد.

برای شروع، کاغذی بردارید و مشخصات همسر ایده آل خود را یادداشت کنید برای این منظور، کافی است تمام فضایل، ارزش ها، خصلت ها و ویژگی های شخصی همسر مورد نظر خود را قید کنید. این است مانع انتخاب های سبب می شود و هر چه  دقیق تر و مشخص تر باشد موثر تر خواهد بود.ـ شما ابتدا ویژگی هایی که در همسر آینده ی خود به دنبال آن هستید در موضوعاتی طبقه بندی کنید، الویت بندی آنها به میل شماست به عنوان مثال:

• وضعیت فکری و عقلانی (تحصیلات) آیا از ظرفیت هوشی مطلوب، قدرت تصمیم گیری مناسب، استقلال فکری، انتظار واقع بینانه، برخوردار است؟
• وضعیت اجتماعی: آیا از لحاظ درآمد و طبقه اجتماعی مثل هم هستید.
• وضعیت ارتباطی: آیا روش برقراری ارتباط، چگونگی بیان افکار نگرش و برخورد او در رابطه با دیگران مناسب است.
• وضعیت جسمانی: آیا از نظر ظاهر، عادات غذایی، سن، قد، قامت، سلامت عمومی، عدم اعتیاد، مورد نظر و مطلوب شماست.
• وضعیت مذهبی: نگرش او در قبال خداوند، فلسفه ی او از زندگی مناسب شماست؟ آیا مذهب مشابه دارید؟
• وضعیت علایق و سرگرمی ها: آیا دیدگاه او نسبت به تفریح، سرگرمی، اوقات فراغت مشابه دیدگاه شماست؟
• وضعیت جنسی، آیا نگرش او به رابطه جنسی و زناشویی مطلوب و سالم است؟
• معیارهای اصولی و متناسب برای ازدواج:
• وضعیت مالی: تا سر حد امکان تمکن مالی دو خانواده متناسب با یکدیگر باشد.
• اگر هر دو نفر اهل یک شهر نیستند حداقل در سایر زمینه ها و آداب و رسوم نزدیک به هم باشند، مسائل اجتماعی
• دیدگاه های دو خانواده از نظر مذهبی، سیاسی، اجتماعی و معاشرت نزدیک به هم باشد.
• در خانواده دو طرف پدر سالاری یا مادر سالاری به صورت مطلق وجود نداشته باشد.
• تناسب سنی: از نظر سن و سال متناسب باشند.
• تناسب تحصیلات: از نظر میزان تحصیلات، اختلاف فاحشی نداشته باشند.
• در مورد انتخاب محل سکونت یا محل کار اختلاف سلیقه نداشته باشند.

هر چند در یک ازدواج صحیح زوجی را نمی توان یافت که کامل شبیه به هم باشند همیشه تفاوت هایی وجود دارد تنهای که دو نفر در این ارتباط گسترده حساس و ظریف که ازدواج نام دارد قرار می گیرند، اگر برای کشف این تفاوت ها ارزش قائل نباشند به دیدگاه مشترک نمی رسند و این تفاوت ها ممکن است در آینده منجر به جدایی آنها شود

ـ شباهت ها در ازدواج به عنوان دارایی:

برای زوجها شباهتها در حکم سپرده پس انداز و اختلاف ها در حکم بدهی های بانکی هستند. اگر حساب پس انداز شما درشت و حساب بدهی شما اندک باشد در شرایط مطلوبی به سر می برید و می توانید در برابر طوفانهای اقتصادی بایستید و برعکس هم اگر حساب پس انداز کم و بدهی زیاد باشد با دشواری روبه رو هستید. وقتی دو نفر زمینه های با هم شبیه داشته باشند از موضع قدرت برخورد می کند .وجوه تشابه برای تقویت رابطه زناشویی نقش تعیین کننده ای دارند که شامل هوش، ارزشها، صمیمیت، علایق، توقع از نظامات خانوادگی .

هوش: کسی نمی خواهد بهره هوشی همسرش از بهره هوشی خودش به مراتب کمتر باشد، تحقیقات نشان می دهد که ازدواج های با دوام، همبستگی قابل ملاحظه ای با ضرایب بهره ی هوشی زن و مرد دارد منظور از هوش تحصیلات نیست بلکه هدف این است که آنها بتوانند اشیاء و امور را به یک شکل ببینند و درباره ی آن به یک شکل صحبت کنند، اگر یکی از طرفین همیشه کتمان کند که همسرش متوجه منظور او نشده است شرایط ناخوشایندی میان آنها برقرار می شود.

علایق و ارزش ها:یکی از نشانه های بارز زوج های موفق، ارزش ذهنی و علایق مشترک که پس زمینه های قومی مشابه بهره هوشی همسان و شکل مشترک زندگی میان دو نفر است.

ایمان و معنویت:

برای کسانی که پای بند به ارزش های دینی (در هر دینی) هستند اساسی ترین معیار در انتخاب همسر هستند. اهمیت ایمان از دو جهت قابل توجه است:1ـ شخص با ایمان دارای نیروی کنترل کننده درونی، فردی قابل اعتماد است. افرادی که در پیشگاه خدا تعهد قلبی دارند در برابر دیگران نیز به تعهدات خود عمل می کنند و می توان به قول و تعهد آنها در امر ازدواج اعتماد کرد.

2ـ دوم این افراد چون دارای نظام اعتقادی و ارزشی واحد پیروی دارای بینش ها، گرایش های کم و بیش یکسانی هستند از این رو تناسب روحی و فکری زیادی با هم دارند، اما دعاوی در دادگاه ها نشان می دهد همسرانی که به تعالیم دینی خود پابند نیستند نظام بشری دارند.

شخصیت:

می خواهید همسر آینده شما چگونه شخصیتی داشته باشد و یا خود شما چگونه شخصیتی دارید؟ ازدواج و تشکیل زندگی مشترک از مهمترین تصمیم های زندگی هر فرد است که دقت در آن باعث شروع یک زندگی ایده آل می شود، بنابراین دقت و بررسی میزان تشابه و تفاوت ویژگی های همسران می تواند در میزان رضایتمندی زناشویی آنها تاثیر گذار باشد یکی از این عوامل تشابه ویژگی های شخصی همسران که باعث همانندی عقاید، آرزوها، خواسته ها، نیازها و سبک زندگی آنها می شود و بنابراین کمتر دچار تعارض و تضاد می شود.

منابع:

(معجزه صمیمیت ، زهره اسماعیل گیتی).

(دکتر افروز ـ مبانی روانشناختی ازدواج).

(در جستجوی عشق و زندگی ـ دکتر نین کلارک وارن)،

ازدواج موفق ـ فاطمه تسلیمی)

گفتگو قبل ازازدواج مهدی میر محمد صادقی

بهترین انتخاب  محمد صالح طیب نیا